Op een andere planeet kunnen ze me redden

- February 5, 2025 -

Jaren geleden heb ik Lieke Marsman “ontdekt”. Via mijn werk, toen er nog veel papieren magazines waren waarvan we veel toegezonden kregen, las ik een interview met Lieke in een van de universiteitsbladen. Toentertijd was haar poëziebundel, ‘De eerste letter’, net uit. Diezelfde dag, na het lezen van het interview, heb ik ‘De eerste letter’ aangeschaft.

Als ik terugblader in het boek, zie ik dat ik 11 jaar geleden was; ik had onkarakteristiek voor mij met een potlood de datum genoteerd. Normaal maak ik bijna nooit aantekeningen in boeken.

Maar goed, ik heb een vage herinnering aan wat me zo aansprak 11 jaar geleden, dat ik meteen gefascineerd was door ‘De eerste letter’. Pas de afgelopen 10 jaren hou ik bij wat ik gelezen en gezien heb en wat ik ervan vond. Laten we het erop houden: the right book at the right moment.

Nadat Lieke ziek werd, focuste haar werk zich op het ziek zijn. Volkomen logisch. Voor mij, die al de helft van mijn leven chronisch ziek is en het nodige heb meegemaakt, spreekt Lieke’s werk mij sindsdien nog meer aan.

God en Spiritualiteit

Op een andere planeet kunnen ze me redden is mij op het lijf geschreven. Het leek alsof Lieke in mijn hoofd kon kijken. Op mijn 24ste werd ik voor het eerst geconfronteerd met de mogelijkheid dood te gaan wegens mijn ziekte. Ik dacht toen nooit dat ik mijn 40ste zou halen. Al deze jaren heb ik veel gelezen en nagedacht over de vraag of er meer is dan alleen dit fysieke leven op aarde.

Ik zocht mijn heil bij Seneca, Epictetus en Marcus Aurelius. Ik heb een boel verhalen en documentaires over near-death experiences gelezen en gezien. Boeken over geluk in de kleine dingen, mindfulness en alles wat houvast gaf.

Terwijl ik ‘Op een andere planeet kunnen ze me redden’ las, had ik momenten waarvan ik wilde dat Lieke naast me zat: “Ik ook!” wilde ik dan zeggen.

Na jaren vliegangst werd de mijne “genezen” in 2018. Ik lag in een operatiekamer terwijl de arts een biopsie nam en weet nog goed hoe ik dacht: “Hoe ben ik hier terechtgekomen? Hoe is dit mijn leven?” Twee maanden later zat ik in een vliegtuig naar New York, want ik moest nu leven. Het was een turbulente vlucht, eentje waarvoor ik voorheen oxazepam zou moeten slikken om erdoorheen te komen. Maar ik dacht: “Ik sterf liever onderweg naar New York dan op een ziekenhuisbed.” Sindsdien vlieg ik zonder doodsangsten.

In tegenstelling tot Lieke ben ik geen atheïst, maar ben ik Rooms-Katholiek opgevoed. Tot mijn 19e, toen ik op Aruba woonde, ging ik bijna elke zondag naar de kerk, elke week Godsdienstles op school, de hele rataplan.

Eenmaal in Nederland opende de wereld zich voor me en liet ik religie los, maar niet het geloof dat er iets groter is dan ons. Wel mis ik het hebben van het diepe vertrouwen dat diep gelovigen hebben in God. Nu hou ik me vast aan het idee dat er meer is dan wij weten of snappen, dat dingen om een reden gebeuren, ondanks de chaotische wereld waarin wij leven. In donkere tijden grijp ik nog weleens naar Psalm 23 als ik mezelf wil troosten.

Die snapmomenten, Lieke? Ik ook.

UFO’s

Het is een losse quote van Carl Sagan die me bevestiging en houvast geeft. We weten niet wat we niet weten. Ik wilde aan Lieke vragen: heb je ‘Contact’ met Jodie Foster gezien? Gebaseerd op een boek van Carl Sagan? Natuurlijk zeg ik tegen mezelf, het moet er zeker bij hebben gezeten bij alles wat ze tot nu toe over UFO’s heeft gezien en gelezen.

‘Contact’ gaat over contact met UFO’s, maar het blijkt het hiernamaals te zijn. Die de UFO’s zijn? De film is dan ook een mindfuck.

Een film die ik meerdere keren gezien heb. Het geeft een beetje hoop, maar ook een wens dat ik wilde dat er goedaardige buitenaardse wezens ons zouden komen redden van onze eigen destructie.

De harde realiteit

De essays over Lieke’s ervaringen met haar behandeling lieten zelfs mij, als carrièrepatiënt, met open mond. Natuurlijk heb ik al meegemaakt dat dokters niet alles weten, elkaar tegenspreken en soms ook zichzelf. Maar sommige van haar ervaringen waren wel heel erg. Schokkend zelfs.

Ik ben het ook helemaal eens met de stelling dat de beste oplossing om de zorg betaalbaar te maken, het breken van de Big Pharma-macht is, die alleen draait om obscene geldwinst in plaats van mensen genezen of betere levenskwaliteit geven. Zorg in Nederland heeft veel verbeterpunten, maar ik ben wel dankbaar ervoor, want dankzij deze zorg ben ik er nog.

Een boek naar mijn hart

Bijna het hele boek was een spiegel voor mij. Wel had ik moeite met de essays over David Markson. Te academisch voor mij.

Dit is een boek dat je wilt lezen als je nadenkt over de dood. Als je zoekt naar houvast, naar een ander inzicht. Als je je los wilt maken van de rigide structuur van wetenschap waar men denkt alles al te weten en geen ruimte overlaat voor: wat als? Een boek van hoop hoe ironisch ook.

Op een andere planeet kunnen ze me redden, vijf sterren ⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Mensen vragen me nu enigszins smalend: dus jij gelooft in God? Mijn antwoord luidt: hoe heb ik ooit níét kunnen geloven? Waarom heb ik er ooit genoegen mee genomen dat ik zou moeten leven in een onttoverde wereld, een leven van leegheid, sleur, van onzinnige procedures en sociale conventies? Waarin je je moet houden aan ongeschreven regels, zoals dat je hond niet op bed mag slapen, waarin je geluk moet doseren, waarin je altijd binnen de lijntjes moet kleuren en je iedere beslissing tot op het bot moet rationaliseren, ook al kom je keer op keer tot de conclusie dat je er op rationele wijze naast hebt gezeten? Dit is het dichtst bij een openbaring dat je als mens kunt komen: niet de wetenschap dat er een God bestaat, maar de wetenschap dat je het jezelf toestaat te geloven in dingen die je niet kunt toetsen. Ja, daar geloof ik in, antwoord ik.

— Lieke Marsman, Op een andere planeet kunnen ze me redden